Liên tiếp trong thời gian gần đây, các sân chơi âm nhạc bị giới ca sĩ lên tiếng tố cáo việc để thí sinh sử dụng các ca khúc đã được mua độc quyền mà không thông qua ý kiến của "khổ chủ".

Vô tư sử dụng

Trong cuộc thi The Voice 2012, bài hit của Bùi Anh Tuấn "Nơi tình yêu bắt đầu" cũng từng vướng vào vụ ầm ĩ liên quan đến tác giả. Nhạc sĩ Tiến Minh đã lên tiếng cho rằng "đứa con tinh thần" của mình sau khi được nhiều người biết đến đã bị sử dụng một cách vô tội vạ và không xin phép, kể cả Bùi Anh Tuấn. Tiếp đến mùa thứ hai (2013), Ngọc Trâm của đội HLV Đàm Vĩnh Hưng đã chọn "Những ngày yêu như mơ" biểu diễn trong vòng loại trực tiếp. Ngay khi chương trình diễn ra, ca sĩ Hải Yến Idol lên trang cá nhân chia sẻ việc cô đã mua độc quyền ca khúc từ Tăng Nhật Tuệ. Trước đó trong vòng Đối đầu, hai thí sinh My Hoàn và Thảo Nhi của đội HLV Hồng Nhung đã hát "Chạy mưa", ca khúc được Nguyễn Đình Thanh Tâm mua độc quyền.

Chương trình "Vietnam Idol 2010", Uyên Linh đã thể hiện xuất thần ca khúc "Đường cong". Thế nhưng, sự việc bị vỡ lở khi nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong - tác giả ca khúc và ca sĩ Thu Minh - người đang độc quyền bài hát này lên tiếng cho rằng Uyên Linh đã hát "Đường cong" mà không xin phép. Quán quân Vietnam Idol 2010 không những biểu diễn bài hit này trong cuộc thi mà còn đem đi hát nhiều nơi.

Mới đây nhất là sau đêm thi Gala 3 của Vietnam Idol 2014, tối 23/2, ca sĩ Thảo Trang đã bày tỏ bức xúc khi ca khúc "Nơi ấy bình yên" của mình đã bị sử dụng để trình diễn trong phần thi của Ngân Hà mà không hề nhận được bất cứ lời đề nghị hay xin phép nào. Cô viết trên trang cá nhân của mình: "Bài độc quyền của em, album chưa ra... Sử dụng như đúng rồi mà không ai thèm đả động nói một tiếng. Chả ai coi ai ra gì nhỉ!".

Mỗi khi để xảy ra sự việc, đại diện nhà sản xuất Cát Tiên Sa, Công ty BHD đều hứa sẽ rút kinh nghiệm và quản lý chặt hơn việc sử dụng các ca khúc trong chương trình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Ban tổ chức chưa hề "rút kinh nghiệm" lấy một lần.



Ca sĩ Uyên Linh

Giá tác quyền quá bèo

Hầu hết các chương trình thi thố tài năng âm nhạc hiện nay trên sóng truyền hình đều sử dụng ca khúc mà không xin phép tác giả hay ca sĩ, những người đã mua và sử dụng độc quyền ca khúc đó một cách hợp pháp. Đơn vị tổ chức các chương trình lý giải rằng dẫu chưa được sự đồng ý của nghệ sĩ nhưng họ cũng không vi phạm bản quyền bởi nhà đài sẽ thống kê và trả đầy đủ tiền tác quyền cho việc sử dụng ca khúc đó thông qua Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam.

Theo cách tính của Đài Truyền hình Việt Nam, mức trả tác quyền cho bài hát sử dụng trong chương trình là: Nếu trên các kênh VTV1, VTV2, VTV3 thì các tác phẩm phát sóng lần đầu trong chương trình có tài trợ là 300.000 đồng; chương trình không có tài trợ là 100.000 đồng; phát lại sẽ trả 50.000 đồng/lần phát. Còn trên các kênh truyền hình khu vực của Đài Truyền hình Việt Nam: Tác phẩm phát lần đầu trong chương trình có tài trợ là 60.000 đồng và không có tài trợ là 30.000 đồng; phát lại là 10.000 đồng.

Như vậy, đối chiếu vào mức trả này, các bài hát độc quyền của các ca sĩ như: Thảo Trang, Nguyễn Đình Thanh Tâm, Hải Yến Idol ... chỉ được trả 300.000 đồng tác quyền. Một số tiền bèo bọt so với số tiền mà ca sĩ bỏ ra. Trong khi đó, các chương trình như Vietnam Idol, The Voice có doanh thu quảng cáo cao ngất ngưởng.

Thực trạng này không những mang lại sự thiếu công bằng mà còn thể hiện sự tùy tiện, thiếu chuyên nghiệp trong cách làm việc. Trước việc bị "chôm" bài hát, ca sĩ Thảo Trang đã chia sẻ trên truyền thông: "Nghệ sĩ nào cũng có tự ái riêng, mà điều này lại rất nhạy cảm. Tôi hy vọng, ban tổ chức của bất kỳ cuộc thi nào khi sử dụng bài hát cho thí sinh phải hỏi kỹ càng, dù là ca khúc độc quyền hay không cũng nên hỏi qua nhạc sĩ hoặc ca sĩ".

Về phần mình, ca sĩ Nguyễn Đình Thanh Tâm cho biết, nhiệm vụ xin phép không phải của thí sinh mà thuộc về ban tổ chức. Ban tổ chức phải làm việc với bên tác quyền để biết bài nào đã được đăng kí độc quyền. Theo giọng ca gốc miền Tây này, việc thí sinh dùng bài hát "chùa" mà không xin phép sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến ca sĩ đó, bởi "ca sĩ bỏ tiền ra mua độc quyền, rồi tiền dự án truyền thông PR cho bài hát đó. Tất cả mọi thứ làm xong xuôi, tiền đã bỏ ra, sản phẩm đã hoàn thành, cả ê-kíp đã dành công sức, tiền bạc để ấp ủ hy vọng mong đứa con của mình ra đời sẽ được chào đón. Vậy đùng một cái, bài hát đó bị người khác sử dụng sẽ phá vỡ mọi kế hoạch PR của ca sĩ. Và khi bài hát đó được nhiều người thể hiện sẽ làm phân tán sự chú ý của khán giả".

Thanh Tâm cho biết thêm: " Ca khúc đó dù sao thí sinh cũng hát rồi, một lời xin lỗi cũng không thay đổi được gì nhưng đây cũng là một kinh nghiệm cho các ca sĩ, nhạc sĩ khi có bản giao dịch hợp đồng về bài hát thì mình phải đặt ra cách quản lý bài hát độc quyền để làm sao không bị ảnh hưởng về mặt truyền thông, quyền lợi của mình. Chẳng hạn, những bài nào độc quyền, nếu đăng kí rồi thì nên thông tin cho mọi người biết".